Riet Lenders

KAN JE EENS IETS VERTELLEN OVER JEZELF?

Ik ben geboren en getogen in Limburg, maar woon inmiddels al vele jaren met plezier in Amsterdam. Hier werkte ik als maatschappelijk werkster ook met mantelzorgers. Ik zag hoe zwaar mantelzorgers het kunnen hebben en dat ze eigenlijk nooit even weg kunnen. Ik vond het fijn om met ouderen in allerlei probleemsituaties te werken en helemaal als het mij lukte om bij iemand die eigenlijk geen hulp wilde, toch achter de voordeur te komen. Tot mijn 62ste, het moment dat ik met pensioen ging, heb ik me hiermee beziggehouden. Door al mijn ervaringen heb ik me aangemeld als vrijwilligster bij Handen in Huis. Daarnaast ben ik ook nog vrijwilliger bij Stadsdorp de Pijp.

WAAROM BEN JE VRIJWILLIGER GEWORDEN BIJ HANDEN IN HUIS?

In mijn werk zag ik hoe zwaar mantelzorgers het kunnen hebben en hoe lastig het voor hen is om er even tussenuit te gaan. Het vervangende mantelzorgaanbod van Handen in Huis is voor velen een geschenk en daar draag ik graag mijn steentje aan bij.​

HOE WORD JE GEKOPPELD?

Het proces van koppelen verloopt heel natuurlijk. Ik heb ervoor gekozen altijd maar vier of vijf nachten per keer te gaan en ik ga ongeveer drie à vier keer per jaar. Als ik word gebeld door Handen in Huis met het verzoek of ik een mantelzorger wil vervangen, dan kijk ik eerst of ik die periode wel kan. Als dat zo is, dan vertelt Handen in Huis mij hoe de zorg eruit ziet en wat er van mij verwacht wordt. Als ik denk dat ik de zorg aankan, dan zorgt Handen in Huis dat we met elkaar in contact komen. We maken dan een afspraak voor een kennismaking. Ik ben altijd heel erg benieuwd naar de persoon. Is er een wederzijdse klik, dan zeggen we beiden ‘ja’. Tot nu toe is het nog nooit gebeurd dat het op basis van het kennismakingsgesprek niet door is gegaan.​

HOE ZIET EEN DAG ALS VRIJWILLIGER ERUIT?

Iedere hulpvrager is anders en vraagt dus om andere zorg. Belangrijk voor mij om te weten is wat de hulpvrager leuk vindt om te doen. Naar buiten gaan of spelletjes spelen en wat iemand lekker vindt. Dan maak ik dat klaar. Ik verleen geen lichamelijke zorg, tenzij iemand een ongelukje heeft gehad en natuurlijk help ik ook als het nodig is met dingen als tandenpoetsen. Verder probeer ik de mensen zo veel mogelijk te verwennen. Mijn laatste hulpvrager was iemand die in de buurt van een station woonde. We zijn samen naar het station gegaan en hebben daar een kop koffie gedronken. Vervolgens zijn we bij een fontein in het zonnetje gaan zitten.

KAN JE EEN PAAR MOOIE MOMENTEN OMSCHRIJVEN?

Ik ben eens bij een vrouw geweest die heel erg boos op mij was. De dementie zorgde ervoor dat ze boze buien kon hebben. Na zo’n bui kwam ze bij mij zitten en gaf me een kusje op de wang, waarmee ze eigenlijk sorry zei. Dat ontroerde me.

Je komt in dit werk verder bij veel verschillende mensen, ook met verschillende religies. Zo kwam ik bij een zeer gelovige vrouw. Iedere avond deden we samen de afwas en zongen we ‘Dank u voor al die zorgen, dank u voor deze mooie dag. Dank u dat ik met al mijn zorgen bij u komen mag.’ We hadden er samen dus een eigen versie van gemaakt.

Het is heerlijk om met mensen te praten over dat wat ze bezighoudt. Over hoe hun leven verlopen is. Er komen dan vaak hele bijzondere verhalen naar boven.​

BEN JE VAKER BIJ DEZELFDE PERSOON GEWEEST?

Het gebeurt wel dat mensen vragen of ik nog eens terugkom en dat is soms heel fijn, omdat ik de betreffende situatie al ken. Maar een nieuwe hulpvraag is ook altijd weer een uitdaging. Ik vind het boeiend om weer bij iemand anders vervangende mantelzorg te verlenen.​

HOU JE NOG CONTACT MET DE MENSEN?

Nee, het contact is echt voor de periode dat ik in huis ben.​

WAT DOET DIT MET JOU?

Het is prachtig om te mogen doen. Ik word blij als ik contact heb met de hulpvrager en als ik weet dat de mantelzorger met een gerust hart een paar dagen weg kan en zich weer kan opladen.​

WAT MAAKT DE ERVARING ZO ZINVOL?

Veel van de mensen bij wie ik kom hebben dementie. Voor mij is het een uitdaging om contact te krijgen, dat ik een sfeer weet te creëren waarin de hulpvrager zich veilig voelt. Als dat is gelukt, weet de mantelzorger ook dat hij er echt even tussenuit kan. Ooit zei een hulpvrager die zijn vrouw heel erg miste: ‘Ach, flikker toch op!’ Ik zei: ‘Dat doe ik niet. Ik heb uw vrouw beloofd goed voor u te zorgen totdat zij terugkomt en dat ga ik doen.’ Het is dan een uitdaging om er samen toch leuke dagen van te maken.​

WAT VIND JE ER LEUK AAN?

Het is vooral heel mooi en zinvol. Ik ga graag naar mensen met dementie. Het mooiste is dan om contact te krijgen en ze de veiligheid bieden om zich goed te voelen. Soms vertel ik elke morgen weer dat ik er ben en niet de partner. De uitdaging daarin is heel mooi!​

WELKE EIGENSCHAPPEN HEB JE NODIG OM DIT TE DOEN?

Humor: Het is zo belangrijk dat je humor hebt. Met een grapje kan je het leven net iets lichter maken. Laatst zei een hulpvrager voortdurend: ‘Je doet me steeds ergens aan denken.’ Toen zei ik: ‘Nou daar heb ik wat aan, dat u niet meer weet aan wie of wat….’ We lachten!

Geduld: Je moet jezelf ook kunnen vermaken. Niet iedere hulpvrager is in staat naar buiten te gaan en iets leuks te doen. Het kan dus ook best wel eens saai zijn als iemand alleen maar tv wil kijken of spelletjes wil spelen. Ik neem altijd een stapel natuur-dvd’s mee. Dat is vaak iets waar mensen graag naar kijken en ik hou er ook van. Tegelijkertijd doorbreek ik daarmee de dag, we genieten samen en dat is voor ons beiden prettig.

Levenservaring: Natuurlijk kunnen jongeren dit werk ook doen, maar toch is het ook erg belangrijk en handig dat je levenservaring hebt.​

WAT MAAKT DE VRIJWILLIGERS VAN HANDEN IN HUIS BUITENGEWOON?

Dat mantelzorgers de kans wordt geboden er even helemaal tussenuit te kunnen is bijzonder. Als ik na een paar dagen vervangende mantelzorg thuis kom, heb ik een klein beetje ervaren hoe zwaar de partner het heeft.​

RAAD JE ANDEREN AAN VRIJWILLIGER TE WORDEN?

Jazeker! Binnen ons Stadsdorp hadden we een avond over mantelzorg. Daar heb ik over Handen in Huis gesproken. Ik merkte toen dat mensen er tegenop zien een nacht ergens te blijven slapen, maar dat raad ik mensen juist aan. Het slapen is juist iets waardoor je helemaal loskomt van je eigen situatie en helemaal gericht bent op de hulpvrager waar je voor zorgt. Je bent een vreemde, die probeert het zo veilig en leuk mogelijk te maken voor de hulpvrager.​

ZIJN JONGEREN OOK GESCHIKT ALS VRIJWILLIGER?

Het is ontzettend goed als jongeren ook vrijwilliger worden bij Handen in Huis. Ik zou er dan ook alles aan doen om hen te stimuleren.​

WAT ZOU JE TEGEN EEN VRIJWILLIGER IN SPE WILLEN ZEGGEN?

Mantelzorgvervanging doet ertoe. Je kunt de mantelzorger even ontlasten van zijn taak, zodat hij op adem kan komen. Verder kun je in feite zelf bepalen wanneer je vrijwilligerswerk doet. Kun je, dan ga je, kun je niet, dan ga je niet. Je zit dus niet vast aan vaste patronen.

Een vriendin van mij heb ik over de streep getrokken. Ik zei: ‘Probeer het nu en als je het echt niets vindt, als het echt niet lukt dan stop je er weer mee.’ Het is voor mij niet goed mogelijk om uit te leggen wat het inhoudt. Het is ervaren dat er iets van je wordt gevraagd en dat je die uitdaging aangaat. Dus mijn advies is: doen!

En als je het doet, ga dan eerst voor een korte mantelzorgvervanging, drie nachten bijvoorbeeld, dan heb je in ieder geval een goede eerste indruk en ervaring.