Piet Borst

KUN JE EENS IETS VERTELLEN OVER JEZELF?

In 1949 kwam ik ter wereld in Anna Paulowna. Na de lagere en middelbare school ging ik naar De Kweekschool om vervolgens in het onderwijs te gaan werken als leraar aardrijkskunde en geschiedenis. Ik leerde Annemarie kennen, werd verliefd en we gingen samenwonen. Op haar 47ste kreeg ze een herseninfarct. We hebben veel verdriet gehad rondom het verlies van haar gezondheid. Gelukkig had Annemarie veel veerkracht en zo zijn we er aardig overheen gekomen. We deden nog veel leuke dingen. Helaas brak Annemarie binnen 5 jaar twee keer haar heup, werd dement en had veel urineweginfecties. Aan de complicaties hiervan is zij in 2014 overleden.

Voor haar herseninfarct gingen Annemarie en ik drie weken per jaar met het gezin op vakantie. Daarnaast ging ik eens per jaar met een vriend op vakantie, de bergen in. Ondanks de ziekte van Annemarie bleef dit mogelijk. Eerst met hulp van iemand die we betaalden uit ons persoonsgebonden budget (PGB) en later kwamen we in contact met Handen in Huis. Annemarie vond het prima dat een vreemde (een man!) haar gedurende mijn vakantie verzorgde en ik ook.

WAAROM BEN JE VRIJWILLIGER GEWORDEN BIJ HANDEN IN HUIS?

Door de ervaringen die wij hadden met Handen in Huis wist ik: als ik met pensioen ben en Annemarie overlijdt, is dit het vrijwilligerswerk dat ik wil doen.

KUN JE IETS VERTELLEN OVER JE EERSTE ERVARINGEN?

Eind 2016 had ik mijn eerste eigen ervaring. Ik ging naar Assen en kwam daar bij een meneer in huis met lichte dementie. Zijn vrouw ging een paar dagen weg. Alles was nieuw voor mij en natuurlijk was ik na deze eerste ervaring doodmoe, maar dat was het meer dan waard. Inmiddels ben ik twee keer bij hem geweest.

Bij mijn tweede hulpvrager, ook een man, was ik een week. Hij verkeerde al in een verder gevorderd stadium van dementie. Naast hem gezelschap te houden, werd mij gevraagd hem ook aan te kleden, nat te scheren en twee keer te douchen. Dat laatste was wel spannend voor mij, maar met hulp van de buurvrouw ging dat, evenals het douchen, toch wel goed.

HOE WORD JE GEKOPPELD?

Als er een aanvraag bij Handen in Huis binnenkomt, bellen ze mij. Ik kijk dan natuurlijk eerst of ik in de gewenste periode kan en heb met Handen in Huis een gesprek over wat er precies van mij verwacht wordt. Als dat bij me past, dan maak ik een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Als er een wederzijdse klik is, maken we verdere afspraken. Tot nu toe is die klik er altijd geweest.

HOE ZIET EEN DAG ALS MANTELZORGER ERUIT?

Dat hangt er vanaf, bij iedereen moet je weer andere dingen doen. Sommigen moeten vanwege diabetes vroeg geprikt worden, de thuiszorg staat dan bijvoorbeeld al om 7.30 uur op de stoep. Het is mijn taak ervoor te zorgen dat de hulpvrager wakker is. Mijn wekker gaat op die dagen dus heel vroeg. Een andere hulpvrager had een zware vorm van dementie. Hij moest om half 9 klaarstaan voor het busje naar de dagopvang, maar werd ’s avonds gedoucht. Het was mijn taak hem ’s morgens te wassen en aan te kleden. Het scheren deed hij zelf, maar omdat dat niet altijd goed ging, nam ik hierover via WhatsApp contact op met zijn vrouw. Zij vertelde mij dat ik het maar gewoon zo moest laten, het was goed zo. Bij zulke dingen is het prettig dat je tegenwoordig op zo’n eenvoudige manier even ruggespraak kan houden met de partner.

Voor sommige mensen moet je ook de medicijnen in de gaten houden. Natuurlijk liggen die klaar in een pillendoos of ze zitten op een rol, maar het is mijn taak ervoor te zorgen dat ze ook daadwerkelijk worden ingenomen. Alle handelingen die je gaat verrichten bespreek je vooraf in het kennismakingsgesprek en de partner zet het soms ook nog eens allemaal op papier.

Natuurlijk doe ik ook leuke dingen met de mensen. Met een meneer met Parkinson uit Uithoorn heb ik heerlijk aan de Amstel gezeten en een biertje gedronken met bitterballen, terwijl ik met een ander ben gaan wandelen over de hei.

Gaat een hulpvrager naar de dagopvang, dan heb ik eigenlijk de dag voor mijzelf. Ik neem daarom altijd mijn fiets mee en trek er op uit. Binnenkort ga ik nog een keer naar een hulpvrager in Uithoorn. Mijn vriendin en een vriend komen dan ook een keer langs. Soms is de mantelzorgvervanging namelijk best wel saai. Zulke dingen bespreek ik eerst natuurlijk met de hulpvragers en hun partner. Tot nu toe vonden ze het altijd goed. Het is ook gewoon gezellig als er meer mensen zijn.

KAN JE EEN PAAR MOOIE MOMENTEN OMSCHRIJVEN?

Met mijn achtergrond als aardrijkskundeleraar vind ik het fijn om de natuur in te trekken en te ontdekken. Met een hulpvrager ben ik over de hei gaan wandelen. Hij wist mij hierover veel te vertellen. Aandachtig nam ik alles in mij op. Op een gegeven moment ging hij door zijn knieën en zei: ‘Kijk dit is Zonnedauw.’ Ik kende Zonnedauw wel uit de boekjes, maar ik had het nog nooit in het echt gezien. Nu herken ik het overal.

Burenhulp kende ik eigenlijk niet en dat terwijl ik zelf in een flat woon. Toen mijn vrouw ziek was, heb ik wel eens aan een van de buren om hulp gevraagd. Dat lukte toen maar matig.  Het was dan ook een blijde verrassing te zien dat het ook anders kan. Ik was bijvoorbeeld bij een man met Parkinson. Als hij valt is het voor mij alleen onmogelijk hem weer overeind te helpen. Mocht het gebeuren, dan heeft hij drie buren die kunnen komen helpen. Het is mooi en ontroerend om te zien hoe anderen naar iemand omkijken.

HOU JE CONTACT MET DE MENSEN BIJ WIE JE BENT GEWEEST?

Nee, eigenlijk niet. Een van de mensen bij wie ik twee keer ben geweest, had mij nog een keer willen vragen. Helaas hoeft dat niet meer. Zijn vrouw – de mantelzorger – is overleden. Ik heb wel een keer een nieuwjaarskaart ontvangen. Dat vind ik leuk. Er spreekt ook een stuk waardering uit.

WAT DOEN DEZE ERVARINGEN MET JOU?

Vrijwilliger zijn bij Handen in Huis geeft mij veel voldoening en je krijgt waardering. Mensen om mij heen moeten er niet aan denken om een paar dagen in een vreemd huis met een vreemd persoon te verblijven, maar ik heb er geen moeite mee. Ik vind dat ik echt iets zinvols doe. Ik ben gezond en geniet enorm van het leven. Net ben ik weer een week naar Italië geweest en komend weekend ga ik naar Oerol. Om dan dus een week mantelzorgvervanging te doen, waar heb je het over…​

WAT VIND JE ER LEUK AAN ?

Naast het feit dat het buitengewoon zinvol is, geniet ik er ook op een andere manier van. De mantelzorgers die ik vervang, wonen door het hele land. Daardoor voelt het soms ook een beetje als vakantie. Ik neem mijn fiets mee en als de hulpvrager bijvoorbeeld naar de dagopvang is, trek ik er heerlijk op uit. Het is echt genieten.

WELKE EIGENSCHAPPEN HEB JE NODIG OM DIT TE DOEN?

Het is natuurlijk van belang dat je kan zorgen. Je moet je (makkelijk) kunnen aanpassen, ook in vreemde situaties. Flexibiliteit is dus belangrijk, evenals dat je een doorzetter bent. Soms is namelijk het ook wel saai, dus je moet je jezelf kunnen vermaken.

KAN JE IETS VERTELLEN OVER DE BEGELEIDING VANUIT HANDEN IN HUIS?

Voordat ik mijn eerste ervaring met mantelzorgvervanging opdeed, ben ik eerst naar een vrijwilligersdag geweest. Met behulp van een stellingenspel over mantelzorg, hoorde ik de ervaringen van andere vrijwilligers. Er werd bijvoorbeeld gesproken over het aangeven van je eigen grenzen. Dat was enorm plezierig en zinvol, ondanks dat ik al wist dat ik vrijwilliger wilde worden.

WAT MAAKT DE VRIJWILLIGERS VAN HANDEN IN HUIS BUITENGEWOON?

Sommige mensen zien het misschien als een opoffering als je in een vreemde, onbekende situatie komt. Ik niet.

RAAD JE ANDEREN AAN VRIJWILLIGER TE WORDEN?

Natuurlijk raad ik anderen aan vrijwilliger te worden, maar het moet ook bij je passen. Er kan gevraagd worden om de hulpvrager te wassen en aan te kleden. Dat kun je overigens gewoon weigeren. Daar is namelijk de thuiszorg voor.

WAT ZOU JE TEGEN EEN VRIJWILLIGER IN SPE WILLEN ZEGGEN?

Het vervangen van een mantelzorger is zinvol. Je leert er veel van en  beseft iedere keer weer dat als je gezond bent, je in een bevoorrechte positie verkeert. En echt: het is fijn om je in te kunnen zetten zolang je het kan!